Վեց երեխաների մայր Զինա Սահակյանը Արցախից հեռանալիս իր հետ էր վերցրել խոհանոցային հարիչը` որդու նվերը: Կինը իր 11 հարազատների հետ այժմ ապրում է Մասիսում` փոքր բնակարանում, քաղցրավենիք է թխում ու վաճառում, երազում է սեփական հրուշակողենի արտադրամասն ունենալ: Տիկին Զինան խոսում ու իր կյանքի մասին պատմում է ժպիտով ու բացառիկ կենսախինդությամբ` համոզված լինելով, որ մի օր իր տուն է վերադառնալու:
Բազմազավակ ընտանիքը Շուշիից է, 2020-ին այնտեղ է թողել իր հարազատ տունը եւ եւս մեկ նորը` որը պետությունից էր ստացել, որպես բազմազավակ ընտանիք: 2020-ի պատերազմից հետո ընտանիքը բնակություն էր հաստատել Ստեփանակերտում: Այստեղ նրանք սպասում էին պետության հատկացրած նոր տան շինարարության ավարտին, ընթացքում մշակում էին տան հողամասը, ինչի շնորհիվ շրջափակման 9 ամիսների ընթացքում քիչ բանի պակաս էին զգում: Սեպտեմբերի 19-ին ընտանիքը կորցրել իր երրորդ տունը:
Բազմազավակ մայրը պատմում է` Արցախից հեռանալիս որոշել էր` ամեն գնով իր հետ վերցրել է իր համար ամենակար իրը. «Տղաս հատուկջոկատային էր: Պոստերից զանգում էր, թե` մամ, ընիկերներս փախլավա են ուզում, խմորեղեն են ուզում, ասում էի` Էդո ջան, չունեմ հարմարություններ, հարիչ չունեմ, ասեց` ես քեզ համար կառնեմ: Տղաս եկավ ու սա ինձ համար գնեց: Տնից հեռանալիս ես ասեցի` մեռնեմ էլ, սա պետք է հետս տանեմ: Այդպես էլ արեցի, ինձ չկորցրի: Հիմա շատ եմ օգտագործում»։
Կինն այժմ թե ընտանիքի, թե պատվիրատուների համար թխվածք է պատրաստում, հույս ունի, որը մի օր ավելի հարմարավետ ու շատ կպատրաստիլ.
«Պատվերներ ունեմ փախլավաների, թխում եմ, ուղարկեմ Սեւան: Դեռ հարմարություններ չունեմ, բայց ուզում եմ իմ գործը սկսեմ: Երկու ամիս առաջ խոհարարական կուրս էլ անցա: Սիրում եմ խմորեղեն պատրատել: Գնացի խոհարարություն սովորեցի, բայց մեր հայկական փախլավան ես միշտ իմացել եմ, իմ հին իմացածներից է: Նոր բաներ դեռ չեմ անում, փեջեր չունեմ: Այս փոքր ջեռոցը տան տերն է տվել, ասել է` յոլա տեր, մինչեւ տեսնենք ինչ ենք անում:
Արցախում էլ էի փախլավա թխում: Հիմնականում դա էր, միշտ պատվերներ էի ունենում: Մարդ եթե ուզում է գործ անել, պետք է պայքարի: Արցախյան փախլավան շատ յուրահատուկ է, մենք դարչին չենք գցում մեջը, շատերը շերտավոր խմորով են անում, մենք հասարակ խմորով ենք անում…սիրում եմ հյուրասիրել: Քաղաքապետարանից էի զանգել, պետք է գնամ թղթերի գործ կա, ասեցի` չեմ կարող դատարկաձեռն գամ, քաղցրավենիք թխեմ, նոր գամ»։
Զինա Սահակյանը հիշում է, որ վերջին անգամ Արցախում թխել է շրջափակման ժամանակ, սեպտեմբերի 9-ին: «Տորթ թխեցի ու անունը դրել ենք Տորթ Բլոկադա: Ամեն ինչ մեջը գցել էի` դոշաբ, մեղր, պահած ինչքան թաքցրած բան մնացել էր…քրոջս աղջկա ծնունդն էր: Թխեցի, գնացինք Սվետկային շնորհըավորելու: Ասեցի` ինչ անենք բան չկա, ես իմ պահած բաներով սարքեցի»,- պատմում է նա։
Խոսելով Նոր տարվա մասին, կինը մտովի վերադառնում է անցած տարվա այս օրերին. «Անցած տարվա նոր տարին ամբողջ ընտանիքով թոքաբորբ էինք, գնացինք հիվանդանոց, նշանակումներ արեցին, բայց դեղ չկար, մի դեղ գտանք, խմեցինք, կամաց կամաց լավացանք: Բայց էլի մեզ չէինք կորցնում, մեր հողի վրա էինք, մեր տան մեջ էինք… սիրտս տխուր է, բայց ես չեմ տխրում: Գիտեմ, որ հետ ենք գնալու, այդ հոտը զգում եմ…
Կուզեմ, որ Նոր տարին խաղաղություն բերի: Թե Ձմեռ պապից, թե Աստծուց, ամենքից խնդրում եմ: Խաղաղություն լինի, հաջողություն լինի, որ մենք գնանք հետ մեր հողը, ինչ զգում ենք հիմա, դա իրականություն դառնա: Ինչքան էլ տխուր լինենք, ինչքան կոտրված լինենք, մեր դեմքի ժպիտը չպակասի, դուշմանը չուրախանա: Մենք պետք է ժպտանք, որ իրենք իմանան` մենք կոտրվող ազգ չենք: Թեկուզ ամեն ինչ կորցրել ենք… տեսաք ոնց եմ ստեղծում: Այս սեղանի վրա ոչ ոք երբեք խմորեղեն չի սարքել, բայց ես սարքում եմ, ստեղծում եմ: Այսպես որ ամեն ինչ ստեղծենք, ամեն ինչ լավ կլինի, հետ ենք գնալու… ես ինչքան էլ տխուր եմ լինում, միշտ ժպտում եմ, չգիտեմ, թե ինչու»:
Անի Գևորգյան
Մանրամասները՝ տեսանյութում
Անի Գեւորգյանը լրագրող է, լուսանկարիչ, Խոսքի ազատության մրցանակի դափնեկիր։ Մասնակցել է լուսանկարչական ցուցահանդեսների ՄԱԿ-ի կենտրոնակայանում (Նյու Յորք) եւ ժնեւյան գրասենյակում, Եվրոպայի պալատում (Ստրասբուրգ), Փարիզում, Հռոմում, Բեռլինում, Վիեննայում եւ այլուր։