ՀՀ կառավարության երեկվա նիստում նիստում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ներկայացրել է Ադրբեջանի հետ բանակցությունների և «խաղաղության պայմանագրի» հավանական ստորագրման հետ կապված իրավիճակը։ Նա ասել է, որ պայմանագրի տեքստը դեռ համաձայնեցված չէ, հղում անելով Բաքվի ապակառուցողական դիրքորոշմանը։ Փաշինյանն ասաց, որ Ալիևը պնդում է «միջանցքային տրամաբանությունը»։
«Միջանցքային տրամաբանությունը» Հայաստանի ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության ուղղակի խախտում է։ «Հայաստանի տարածքում միջանցքի մասին մենք երբեք գրավոր կամ բանավոր որևէ պարտավորություն չենք ստանձնել և չենք ստանձնի»,- ասաց Փաշինյանը։
Նա ասել է, որ իր կառավարությունը պատրաստ է երեք անցակետ բացել հայ-ադրբեջանական սահմանին, սակայն Ադրբեջանը համաձայն չէ դրան։ Նա նշել է, որ «Ադրբեջանը չի ցանկանում Հայաստանի համար ճանապարհներ բացել»։
Ո՞ր ճանապարհների մասին է խոսքը։ Հունիսի 23-ին փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանը հայտարարեց, որ «Բաքվի և Մոսկվայի հետ ձեռք է բերվել փոխըմբռնում, որ Երասխ-Մեղրի-Հորադիզ երկաթգիծը կարող է դառնալ առաջին բացվող ճանապարհը ապաշրջափակման շրջանակներում»։
Հիշեցնենք, որ Երասխ-Մեղրի-Հորադիզը «խորհրդային» երկաթուղային ճանապարհ է, որն անցնում է Նախիջևանով։ Եթե Բաքուն համաձայնի բացել ճանապարհը, ապա Հայաստանը կարող է երկաթգիծ ստանալ Նախիջեւանով, այդ թվում՝ դեպի Իրան։
Ինչո՞ւ Բաքուն չի համաձայնում բացել այս ճանապարհը։ Արդյո՞ք դա պայմանավորված է նրանով, որ Երևանը պնդում է բեռների նկատմամբ ինքնիշխան վերահսկողությունը, մինչդեռ Մոսկվան և Բաքուն ասում են, որ ճանապարհը պետք է վերահսկեն ՌԴ ԱԴԾ սահմանապահները։
Հայաստանի ԱԳՆ-ն և Անվտանգության խորհուրդը պնդում են ինքնիշխան վերահսկողությունը, սակայն կառավարությունը չի բացառում Ռուսաստանի հետ բանակցություններ (Մհեր Գրիգորյան)։ «Ռուսական տարբերակը» ներկայացվում է որպես «փոխզիջում», թեև դա Հայաստանի տարածքային ամբողջականության և ինքնիշխանության ուղղակի խախտում է։ Ռուս սահմանապահներն այժմ, 1995 թվականի պայմանագրի համաձայն, պաշտպանում են Հայաստանի սահմանը Թուրքիայի և Իրանի հետ։ Բայց նրանք Ադրբեջանի հետ Հայաստանի սահմանները պաշտպանելու իրավասություն չունեն։ Իսկ Փաշինյանի որոշումը՝ «ընդլայնել ռուսական 102-րդ ռազմաբազան» ՀՀ Սյունիքի մարզ, ակնհայտորեն հակասում է Հայաստանի Սահմանադրությանն ու օրենքներին։
Ռուսական վերահսկողությունը Հայաստանի ճանապարհներին դուր չի գալիս Իրանին և Հայաստանի արևմտյան գործընկերներին, եւ նրանք դրա մասին բավական պարզ ակնարկում են։ Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը վերջերս հայտարարեց, որ «Զանգեզուրի միջանցքի բացմանը ոչ թե Հայաստանն է խոչընդոտում, այլ Իրանը»։ Իր հերթին Մոսկվան և Բաքուն իսկական արշավ սկսեցին Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնի դեմ, ով նույնպես պաշտպանում է Հայաստանի ինքնիշխանությունը։
Ի՞նչ պայմաններ է պատրաստվում համաձայնեցնել Փաշինյանը Բրյուսելում. Հայաստանին «խաղաղ զիջումների» ցանկը կհամալրվի՞ Սահմանադրության հերթական խախտումով։
Նաիրա Հայրումյան
Forrights.am-ը «Լրագրողներ հանուն մարդու իրավունքների» ՀԿ-ի իրավական-լրատվական կայքն է:
Մեր առաջնահերթ նպատակը մարդու իրավունքների պաշտպանությունն է հրապարակայնացման միջոցով: