Ստեփանակերտից տեղահանված Ժենորա Ալեքսանյանի ամուսինը՝ 36-ամյա Ռոբերտ Ալեքսանյանը, զոհվել է արցախյան առաջին պատերազմում։ Ընտանիքի հոգսն ու 3 անչափահաս տղաների դաստիարակությունը բաժին էր ընկել դեռատի կնոջը։ Նա ծննդով Արցախի Մարտունու քաղաքից է։ Ամուսնացել է Ստեփանակերտում, իսկ ամուսնու զոհվելուց հետո երեխաների և սկեսրոջ հետ ապրել են մեկ հարկի տակ։ 68-ամյա արցախցի կինը 1990-2020թթ. որպես բուժքույր աշխատել է ԱՀ հանրապետական բժշկական կենտրոնի ուռուցքաբանական դիսպանսերում։
«Ամուսինս զոհվել է 1994թ. հունվարի 9-ին Ակնայի շրջանի ազատագրման ժամանակ։ Շատ դժվարություններով եմ պահել, մեծացրել 3 երեխաներիս։ Ուռուցքաբանական դիսպանսերում որպես բուժքույր աշխատել եմ 38 տարի ու թոշակի անցել 2020թ.։ Նեղություններով եմ անցել, մենակ դժվար էր երեխաների հետ։ Հիվանդության պատճառով տղաներիցս մեկը մահացել է, իսկ երկուսն Արցախում զինծառայողներ էին։ 2020թ. պատերազմը դաժան էր, շատ տղաներ զոհվեցին… տղաներս էլ էին մասնակցել պատերազմին։ Ծանր ապրումների մեջ էինք»,-հուզված խոսեց տիկին Ժենորան։
Նա վերհիշեց, թե ինչպես 44-օրյայի ժամանակ ապահովության համար հարսի և թոռների հետ տեղափոխվել էին Վանաձոր ու նոյեմբերին հրադադարից հետո վերադարձել Ստեփանակերտ։ Տիկին Ժենորայի կրտսեր տղան մինչ պատերազմը Ստեփանակերտի ծայրամասային Արեշ թաղամասում տուն էր սկսել կառուցել և 44-օրյա պատերազմից հետո ավարտել շինարարությունը՝ հուսալով, որ կշարունակեն ապրել հայրենի բնօրրանում։ Նրանք նոր էին տեղափոխվել նորակառույց իրենց տունը, երբ սկսվեց շրջափակումը, իսկ հետո՝ մեկօրյա սոսկալի պատերազմը։
«2023թ. սեպտեմբերի 19-ի պատերազմն ահավոր էր։ Առաջին արկի հարվածից ուժեղ դղրդյուն տեղի ունեցավ… մեր տան ապակիները, տանիքը սաղ թափվեցին ու պարզվեց, որ մեզ մոտ տեղակայված ՀՕՊ-ը ոչնչացվեց։ Մի թոռս արդեն դպրոցից տուն էր եկել, իսկ մյուսը՝ ոչ։ Սարսափելի վիճակ էր, չգիտեինք ինչ անել՝ ոչ կապ կար, ոչ մի տեղեկություն ու չդադարող պայթյուններ…, փոքր թոռս վախից երեսը փակում էր և մենք նրան ծածկում էինք, որ պայթյունների սոսկալի ձայները չլսի։ Ավագ որդիս դպրոցից վերցրեց թոռանս և տարավ իրենց տուն։ Ամբողջ գիշեր նկուղում էինք, անընդմեջ արկակոծում էին։ Այդ գիշեր ոչնչացրին մեր հարևանությամբ գտնվող մի քանի տուն։ Մեր թաղամասը քաղաքի ծայրամասում էր, չէինք կարողանում կապվել որևէ մեկի հետ, արդեն մտածում էինք, որ Ստեփանակերտը չկա»,- մեկօրյա պատերազմի սարսափները վերհիշեց տառապանքների միջով անցած կինը։
Հաջորդ օրը նրանք հապճեպ վերցնելով մի քանի շոր, անմիջապես տեղափոխվել են համեմատաբար ապահով վայր։
«Չէի պատկերացնում, որ նման իրավիճակում կհայտնվենք և ստիպված պիտի լքենք մեր հայրենիքը։ Արդեն մնալու հնար չկար, թուրքերի հետ ինչ մնաս։ Տղաներս վառելիք հայթայթեցին և մեր ավտոմեքենաներով սեպտեմբերի 28-ին միասին դուրս եկանք։ Չհասցրինք գոնե հարազատների գերեզմաններն այցելելու, թուրքերն արդեն գերեզմանոցի մոտ էին։ Մտածում էինք միայն փրկության մասին, որ երեխաներին կարողանանք ապահով դուրս հանել»,-վրդովված պատմեց տիկին Ժենորան։
Նրանք հաղթահարեցին նաև գաղթի դժոխային ճանապարհը և այժմ ապրում են Երևանի Չարբախ թաղամասում։ Մի կերպ ծերը ծերին հասցնելով ապրում են։ Տիկին ժենորան առողջական շատ խնդիրներ ունի, հազիվ դիմանում է հերթական փորձություններին։
«Հիպերտոնիկ եմ, ճնշումս հաճախ է բարձրանում, պուլսս իջնում է, դեղեր եմ խմում ու ալերգիկ հազ էլ ունեմ, ստամոքսի խնդիր, դեղերով եմ ապրում։ Օր-օրի էլ դժվարանում է մեր կյանքը, 50-ներն էլ, որ կտրեն, ի՞նչ կլինի մեր վիճակը։ Ամեն ինչ կորցրինք, բայց ամենագլխավորը՝ հայրենիք կորցրինք, որը մենք շատ էինք սիրում։ Չեմ կարողանում բացատրել հայրենիքի կորստի ցավը։ Իսկ հետվերադարձի հույս չունեմ, մեր քաղաքը պղծված է, էլ էն կյանքը չկա, ես հույսս լրիվ կորցրել եմ։ Գոնե հնարավոր լիներ մեր գերեզմանատներն այցելելու»,- հուսահատված ասաց արցախցի կինը։
Զառա Մայիլյան
