65-ամյա Նելսոն Ալահվերդյանը մի քանի օր առաջ Կարմիր Խաչի հայաստանյան գրասենյակում դիտել է Բաքվի գերության մեջ գտնվող տղայի ուղարկած տեսանյութը։ Forrights.am-ի հետ զրույցում պատմում է՝ մի քանի րոպե էր տևողությունը։
«Մինչ դատը նկարահանած տեսանյութ է եղել։ Մենք էլ ենք ուղարկում, ինքն էլ է ուղարկում, խոսելը սահմանափակ է։ Կարմիր խաչում ենք գնում, նայում, չեն թողում զապիս անենք, մի երեք րոպե վիդեո է»,-ասաց հայրը՝ նշելով, որ որդին ամեն շաբաթ նաև տուն է զանգում, մի քանի րոպե խոսելու հնարավորություն են ունենում։
«Տնից, երեխաներից է հացրում։ Իրենից էլ, որ մի բան հարցնում ենք, լռում է, ուրիշ բանից է խոսում։ Առողջական խնդիր ուներ՝ ստամոքսի հետ կապված, հիմա հարցնում եմ՝ ո՞նց ես, ասում է՝ լավ եմ»։
Որդին 36-ամյա Դավիթն է, գերության մեջ է ընկել 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Սզնեք գյուղի մատույցներում։ Հունվարի 17-ին Բաքվում պահվող 23 հայ գերիների դատավարությունն է մեկնարկել՝ այդ թվում, Դավիթինը։ Ադրբեջանական կողմի հրապարակած կադրերը, անցկացվող դատավարությունը ցավագին են ընդունել Դավիթի ընտանիքում։
«Այդ օրը ինքն էլ էր դատարանում։ Շատ վատացել ենք, ես որպես տղամարդ ինձ զսպում եմ, կանայք չեն դիմանում, շատ վատ է»,-ասաց Դավիթի հայրը։
Ադրբեջանը հայ ռազմագերիներին ծանր մեղադրանքեր է առաջադրել՝ ահաբեկչությունից մինչև ապօրինի զինված խմբավորումների կազմավորում։ Դավիթի հայրը անհեթեթություն է համարում որդուն առաջադրած մեղադրանքները։ Նշում է՝ որդու հետ Սզնեքից գերեվարված այնպիսի անձիք կան, որ գրագիտության խնդիր ունեն, ինչպես կարող է նրանց ևս նման ծանր մեղադրանք առաջադրվել։ «Բոլորին նույն հոդվածով են դատում, բայց մարդ կա տառերը չգիտի, նույն հոդվածն են դրել, ինչ ռազմաքաղաքական ղեկավարության վրա»,-ասաց նա։
Դավիթը Ստեփանակերտի համալսարանում դասախոս է աշխատել, սակայն, յուրաքանչյուր ամիս կամավոր մեկնել է դիրքեր, ծննդավայր Սզնեքը պաշտպանելու համար։ Ադրեբջանի բանակի հարձակման ժամանակ Դավիթը դիրքերում է եղել՝ իր հերթափոխն է եղել։ Ընտանիքի անդամներին ասել է, որ գյուղից դուրս գան, ինքը ավելի ուշ կմիանա իրենց։ Տարեց ծնողները, կինը և անչափահաս երեխաներն այլ բնակիչների հետ մեծ դժվարությամբ հեռացել են Սզնեքից։
«Սեպտեմբերի 19-ին պատերազմը երբ սկսվեց, դրանից մի քանի ժամ առաջ մեզ ասել էին, որ հարձակում է լինելու։ Այնպես էր ստացվել, որ մեր գյուղի բնակիչները աշխարհազորով գնում էին դիրքեր՝ 10 օրով, հետո նոր գնում իրենց գործին։ Հարձակումից հետո գյուղը տարհանել են, դիրքերում գտնվողները մնացել են, որ հետո դուրս գան։ Մենք Խաչմաչ գյուղ ենք գնացել, ասել են ապահով տեղ ա։ Դավիթը իր ընկերների հետ մնացել է գյուղում։ 20 թվից հետո խրամատները մեր տան մոտ էր, ինքն այդտեղ է մնացել, ինձ ասաց՝ մամային վերցրու, դուրս արի։ Խաչմաչ ոտքով ենք հասել՝ անտառով, որովհետեև թշնամին Ստեփանակերտ տանող մայրուղին փակել էր, մի կերպ հասել ենք։ Այդտեղից էլ գիշերը տեղափոխվել ենք Ստեփանակերտ։
Ստեփանակերտում էինք արդեն, Դավիթի հետ կապ չկար, ես ուզում էի ոտքով հետ գնայի, տանեցիք չթողեցին։ Մտածեցինք, որ շրջափակման մեջ են, դուրս են գալու, Կարմիր խաչին ու փրկարարներին ենք դիմել, ման են եկել, չեն գտել, շրջափակման մեջ գտնվողները եկան, Սզնեք գյուղի բնակիչները չկային»,-ասաց հայրը։
Հայրը որդու մասին մինչև հոկտեմբերի 7-ը որևէ տեղեկություն չի ունեցել, փնտրել են զոհերի, վիրավորների մեջ, բայց չեն գտել։ Այդ օրը Ադրբեջանից զանգ են ստացել։
«Զանգահարել են կնոջը, ասել են՝ ուզո՞ւմ ես ամուսնուդ հետ խոսել։ Մի երկու րոպե խոսել են, ասել է՝ իմ մասին մի մտածեք, լավ մնացեք»,-ասում է հայրը և նշում, որ մինչ այս վերջին անգամ որդու հետ խոսել է գյուղից դուրս գալուց առաջ՝ հրաժեշտ են տվել միմյանց սեպտեմբերի 19-ի երեկոյան։
Դավիթի հայրը հույսը չի կորցնում, որ որդին հետ է վերադառնալու, սակայն, իշխանության գործողություններում արդյունք չի տեսնում։
« Մի գուցե ղեկավարությունը զբաղվում է այս հարցով, բայց արդյունքը չենք տեսնում։ Եթե արդյունը լինի՝ կտեսնենք, բայց մես ասում են, թե զբաղվում են վերադարձի համար»,-ասաց նա։
Նարեկ Կիրակոսյան
Մանրամասները՝ տեսանյութում։