«Պետք է հետաքննվի այդ տեսանյութի փաստը․ սա պետականության դեմ ուղղված քայլ է»

Երևանի Հանրապետության հրապարակում տեղադրված մեծ էկրանին երեկ ուշ երեկոյան սպանության սպառնալիքներով ու բռնությունը խրախուսող տեսանյութ հեռարձակվցլ, որն առաջացրեց հասարակության լայն զանգվածների դժգոհությունը։ Չնայած, տեսանյութը կարճ ժամանակով էր հայտնվել և էկրանն արդեն իսկ ապամոնտաժվել է, սակայն այն դեռևս քննարկումների տեղիք է տալիս․

«Էկրանը տեղադրվել էր վարչապետի ելույթի համար, որը երեկ հեռարձակվեց։ Տեղյակ եմ, որ մեր հանրության շրջանում դժգոհություն է առաջացրել ելույթից հետո հեռարձակված տեսանյութը, ուստի, հաշվի առնելով այդ փաստը, այսօր խնդրել եմ այն ապամոնտաժել։ Սակայն նշեմ, որ իմ տեղեկություններով այնտեղ հայհոյանքներ չկան, դրանք փակված են եղել ձայնային նշանով»,- Forrights-ի հետ զրույցում նշեց վարչապետի խոսնակ Մանե Գևորգյանը, սակայն հրաժարվեց պատասխանել, թե ում թույլտվությամբ և պատասխանատվությամբ է հեռարձակվել տեսանյութը։

Երևանի քաղաքապետարանի տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի վարչության ղեկավար Իոսիֆ Կուբատյանը ևս չկարողացավ այս հարցին պատասխանել։ Միայն նշեց, որ տեսանյութը հեռարձակվել է կեսգիշերն անց, հետևաբար քիչ մարդ է տեսել, այնինչ միջադեպի մասին սոցկայքերում հանրայնացրել է մեծ լսարան ունեցող անձնավորությունը, «ինչը մտածելու տեղիք պետք է տա»,- Forrights-ին ասաց Կուբատյանը։

Առավոտյան միջադեպին արագ արձագանքեց Մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանը՝ վրդովվմունք հայտնելով, թե ինչպես կարելի է Հանրապետության հրապարակում, ապա նաև Հանրային հեռուստատեսությամբ ցուցադրել այնպիսի տեսանյութ, որում տրվում են սպանության սպառնալիքներ և խրախուսվում բռնությունը՝ արժանապատվությունը վիրավորող արտահայտություններով․

«Ինչպե՞ս կարելի է ցուցադրել նման տեսանյութ՝ ակնհայտ գիտակցելով, որ դա դիտելու են նաև երեխաներ ու կանայք ու այն էլ դա անել այս պատասխանատու օրերին: Ակնհայտ է, որ դա արվել է հանրային իշխանության ինչ-որ մարմնի կամ պաշտոնյայի անօրինական որոշմամբ կամ թողտվությամբ, որով փաստացի հրահրվում է ներքին թշնամանք»,- իր խոսքում ասել է Թաթոյանը։

Հայաստանում ատելության խոսքի կիրառման դեպքերը հատկապես ակտիվանում են որոշակի իրադարձությունների ընթացքում և կոնկրետ թեմաների շուրջ։  Նոյեմբերի 10-ի եռակողմ հայտարարությունից հետո, նման բովանդակությամբ բռնություն, վիրավորանք պարունակող խոսքեր և ելույթների պակաս հանրությունը չի զգում։

Համացանցում, Ազատության հրապարակում, թե Բաղրամյան պողոտայում ինչպես իշխանական, այնպես էլ ընդդիմադիր ուժերի յուրաքանչյուր հաջորդող խոսքին հետևում է ատելության խոսքը։ Հատկանշական է, որ նախորդ տարի կառավարության առաջարկով քրեականացվեց բռնության հրապարակային կոչերն ու քարոզը, իսկ այսօր ԱԺ փոխխոսնակ, «Իմ քայլը» պատգամավոր Լենա Նազարյանը ֆեյսբուքյան իր էջում տեղադրում է վերոնշյալ օրենքին հակասող մերժող տեսանյութեր։

«Երևանի մամուլի ակումբ»-ի նախագահ Բորիս Նավասարդյանը ցավով արձանագրեց, որ պատերազմի հետևանքները հաղթահարելու գործին լծվելու փոխարեն, ընդդիմադիր և իշխանական ուժերը կենտրոնացել են քաղաքական իշխանության համար պայքարին։ Նա «ամոթալի» որակեց երեկ երեկոյան հրապարակում հեռարձակված տեսանյութի հետ կապված միջադեպը․

«ՄԻՊ պահանջով և պարոն Թաթոյանի ջանքերով պետք է հետաքննվի այդ տեսանյութի փաստը, իսկ պատասխանատուները՝ խստագույնս պատժվեն, անկախ նրանից, թե ովքեր են։ Մինչև վերջ՝ հրահանգ տվողից սկսած մինչև կատարողները պետք է համարժեքորեն պատժվեն։ Սա ընդունելի չէ, սա պետականության դեմ ուղղված քայլ է»,- Forrights-ի հետ զրույցում նշում է Նավասարդյանը։

Իրավապաշտպան Վարդան Հարությունյանի դիտարկմամբ էլ՝ քաղաքական այն ուժերը, որոնք ներգրավված են այս հրապարակային պայքարի մեջ, արժանի են իրար և մեկը մյուսին չեն զիջում՝ չարության և ատելության խոսքի բնագավառում․

«Այդ տեսանյութն խայտառակ երևույթ էր, այն չպետք է ընդհանրապես գոյություն ունենար։ Գաղտնիք չէ, որ մեր այսօրվա իշխանությունները պոպուլիստներ են, պոպուլիզմով եկել են իշխանության և իրենց թվում է՝ դրանով էլ կարող են իշխանություն պահել, այնինչ պետք է հիասթափեցնեմ՝ այդ քայլերով պահելը շատ բարդ է, որոշ դեպքերում՝ նույնիսկ անհնար»,- կարծիք հայտնեց Հարությունյանը։

ԵՄԱ նախագահը խնդրի լուծման միայն մեկ տարբերակ է առաջարկում՝ իշխանական «առողջ ուժերը» պետք է անհապաղ դատապարտեն իրենց գործընկերների նմանօրինակ վարքագիծը, պահանջեն փոխել որդեգրած քաղաքականությունը, քանի որ մնացած բոլոր ճանապարհները ենթադրում են սուր քաղաքական պայքար և հեռացում այն խնդիրներից, որոնք ամեն օր պետք է լուծվեն իշխանության նախաձեռնությամբ․

«Նոյեմբերի 10-ի լույս առավոտից ամբողջ հասարակությունն ու իշխանությունը պետք է լծվեին սոցիալական, միգրացիոն, տնտեսական, հոգեբանական հարցերը լուծելու գործին, այնինչ աթոռակռիվ են անում։ Սա անթույլատրելի է․ հասարակության առողջ մասը պետք է ամեն ինչ անի, որ չեզոքացնի երկուստեք այս գործողությունները և պարտադրի, որ մարդիկ զբաղվեն գործով, այլ ոչ պառակտեն հասարակությունը և ատելության խոսքի օգտագործմամբ՝ էլ ավելի ծանր վիճակի հասցնեն մեզ»։

Հավելենք, որ տեսանյութը և նրա հեռարձակումը խստագույնս դատապարտել են նաև մի շարք հասարակական և իրավապաշտպանական կառույցներ․

«Երկրի գլխավոր հրապարակում ատելություն, հայհոյանք և սպառնալիք պարունակող խոսքի տարածումը, ինչպես նաև այլ նման բովանդակությամբ նյութերի հեռարձակումը հանրային հեռուստատեսության եթերում։

Պահանջում ենք իշխանություններից՝ հրապարակայնորեն դիրքորոշում արտահայտել ատելության, թշնամանքի և բռնության կոչերը հանրայնացնելու փաստերի վերաբերյալ և պատասխանատվության ենթարկել այն պաշտոնատար անձանց, որոնք կազմակերպել և իրականացրել են այդ անթույլատրելի գործողությունը, Հանրային հեռուստառադիոընկերության խորհրդից՝ երկրի համար այս ծանր ժամանակաշրջանում պատշաճ վերահսկողություն սահմանել եթեր հեռարձակվող բովանդակության նկատմամբ՝ բացառելով թշնամանքի և բռնության հրահրումը, մասնավոր լրատվամիջոցներից՝ առավելագույն պատասխանատվություն, խնդիրների բազմակողմանի և հավասարակշռված լուսաբանում, լրագրողական էթիկայի նորմերին համապատասխանող մասնագիտական գործունեություն»։

Ռոզա Վարդանյան